در حالت طبیعی دمای درون بدن انسان ۵/۳۶ تا ۳۷ درجه و دمای پوست ۳۷ درجه است. با استفاده از تب‌سنج (که به آن دماسنج یا ترموتر پزشکی هم گفته می‌شود) می‌توانید دمای درونی و بیرونی بدن را اندازه بگیرید. وقتی مولکول خارجی وارد بدن می‌شود، بدن برای مبارزه با آن پادتن و گلبول سفید تولید می‌کند. فعل و انفعالاتی که در بدن برای جنگیدن با باکتری‌ها و ویروس‌ها رخ می‌دهد باعث بالاتر رفتن دمای بدن می‌شود که به آن تب می‌گویند. تب نشانه اولیه بسیاری از بیماری‌هاست که با یک تب‌سنج دقیق و قابل اعتماد می‌توانید میزان آن را اندازه بگیرید. انواع تب‌سنج چیست و هر کدام قادر به اندازه‌گیری چه بازه دمایی هستند؟ تفاوت تب‌سنج‌ها با یکدیگر چیست؟ بهترین نوع تب‌سنج و بهترین برندهای موجود در ایران کدامند؟ اگر دنبال پاسخ این سوال‌‌ها هستید با داروخانه آنلاین دارودراگ همراه باشید.
تب‌سنج چیست؟
تب‌سنج یا ترموتر، وسیله‌ای پزشکی است که با آن دمای بدن را اندازه‌گیری می‌کنند. تب یکی از علامت‌های رایج برخی از بیماری‌هاست و وقتی دمای بدن به ۳۸ درجه می‌رسد، اصطلاحاً می‌گویند تب اتفاق افتاده است. اما به معنای این نیست که تب‌سنج فقط دمای ۳۸ درجه را نشان می‌دهد. تب‌سنج‌ها دقت‌های مختلفی دارند و هر کدام بازه دمایی متفاوتی را اندازه‌گیری می‌کنند.
انواع تب‌سنج
اول از همه این را بدانید که اگر گران‌ترین و باکیفیت‌ترین تب‌سنج دنیا را هم به شما بدهند اما دستورالعمل استفاده از آن را بلد نباشید، به هیچ دردی نمی‌خورد. چون نمی‌توانید از آن نتایج دقیق و صحیح بگیرید. هرگز برای اندازه‌گیری دمای بدن انسان از دماسنج‌های آزمایشگاهی یا ترمومتر گوشت استفاده نکنید. نکته بعدی این است که ما دماسنج‌های نواری پیشانی را از این فهرست حذف کرده‌ایم. چون تب‌سنج‌های نواری پیشانی، به جز اینکه ارزان هستند و نتیجه سریعی می‌دهند، به جای دمای بدن، دمای سطح پوست را اندازه‌گیری می‌کنند. بنابراین از دقت کمتری برخوردار بوده و نباید به نتایج آن‌ها اکتفا کنید. خب برویم سراغ معرفی انواع تب‌سنج و تفاوت آن‌ها با یکدیگر:
تب‌سنج دیجیتالی
دماسنج دیجیتالی از سنسورهای گرما برای اندازه‌گیری دمای بدن استفاده می‌کنند. آن‌ها را می‌توانید برای خواندن دمای بدن از طریق دهان، مقعد یا زیر بغل به‌کار بگیرید. هنگام استفاده از دماسنج دیجیتالی دقت کنید که دمای زیر بغل حدود ۶/۰ درجه کمتر از دمای دهان است و دمای مقعد ۵/۰ تا ۶/۰ درجه بیشتر از دمای دهان می‌باشد. تب‌سنج دیجیتال در عرض ۱ دقیقه یا کمتر دما را با دقت درست نشان می‌دهد.
هنگام استفاده از تب‌سنج دیجیتال باید به نکات زیر توجه کنید:
برای نمایش دمای دقیق از طریق دهان، نوک دستگاه باید زیر زبان قرار گرفته و دهان کاملاً بسته شود. به همین دلیل، اندازه‌گیری دما از طریق مقعد دقیق‌ترین روش برای تب‌سنجی نوزادان و کودکان خردسال در نظر گرفته می‌شود. ضمن اینکه، اندازه‌گیری دمای دهان بعد از خوردن و آشامیدن ممکن است خطا داشته باشد. بنابراین تا ۱۵ دقیقه پس از غذاخوردن صبر کنید.
نباید از یک تب‌سنج دیجیتال برای مقعد و دهان استفاده کنید. برای این دو نقطه، دو عدد تب‌سنج تهیه کرده و روی آن‌ها با برچسب بنویسید که هر کدام مخصوص کدام ناحیه است.
باتری‌های دماسنج باید به صورت دوره‌ای تعویض شوند. مطمئن شوید که نوع مناسب باتری را برای دستگاه خود دارید و می‌دانید که چگونه آن‌ها را عوض کنید.
تب‌سنج دهانی
درجه حرارت دهان را می توان توسط دماسنج دیجیتالی یا جیوه‌ای خواند. دماسنج دیجیتالی را که بررسی کردیم و در ادامه به بررسی مزایا و معایب دماسنج‌های جیوه ای خواهیم پرداخت. میانگین دمایی که از طریق دهان نشان داده می‌شود ۳۷ درجه است. با این حال هر دمایی از ۱/۳۶ تا ۲/۳۷ درجه طبیعی تلقی می‌شود. برخی از افراد به طور نرمال بدن سردتر و برخی گرم‌تری دارند. شما باید دمای دهان خود در حالت طبیعی را بدانید و سپس با عدد حاصل از زمانی که احساس تب دارید، مقایسه کنید.
دماسنج‌های دهانی جیوه‌ای برای اندازه‌گیری تب کودکان بالای ۳ سال و بزرگسالان، دقت بالایی دارند. کودکان خردسال و افرادی که دچار مشکلات تنفسی هستند ممکن است نتوانند دهان خود را به اندازه‌ای ببندند که دمای بدن درست اندازه‌گیری شود.
دماسنج دیجیتالی گوش
دماسنج دیجیتالی گوش (Tympanic) با اشعه مادون قرمز، حرارت داخل مجرای گوش را اندازه‌گیری می‌کنند. دمای مجرای گوش ۳/۰ درجه سانتی‌گراد تا ۶/۰ درجه بیشتر از درجه حرارت دهان است. دماسنج دیجیتال گوش، سریع‌تر و دقیق‌تر دمای بدن را نمایش می‌دهند و بیش از دماسنج‌های دهانی و مقعدی برای کودکان توصیه می‌شوند.
هنگام استفاده از تب‌سنج دیجیتال گوش به نکات زیر توجه کنید:
به دلیل کوچکی مجرای گوش، استفاده از تب‌سنج دیجیتالی گوش برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نمی‌شود.
انسدادهایی مانند جرم گوش ممکن است از دقت نتیجه کم کند.
دماسنج گوش، اگر به درستی در مجرای گوش یا کانال قرار نگیرد، دمای درستی را نشان نمی‌دهد.
دماسنج پیشانی
دماسنج‌های پیشانی از سنسورهای مادون قرمز برای اندازه‌گیری درجه حرارت شریان تمپورال سطحی استفاده می‌کنند، که شاخه‌ای از شریان کاروتید است. به دماسنج پیشانی، دماسنج مادون قرمز غیرتماسی هم گفته می‌شود. دماسنج‌های پیشانی به هیچگونه تماس فیزیکی احتیاج ندارند. بنابراین برای استفاده در مکان‌هایی مانند فرودگاه‌ها، فروشگاه‌ها و استادیوم‌ها بسیار مناسبند. دمای پیشانی حدود ۶/۰ درجه سانتی‌گراد سردتر از دمای دهان می‌باشد.
دماسنج‌های پیشانی در عرض چند ثانیه تغییرات دمای بدن را نشان می‌دهند. به راحتی برای نوزادان، کودکان و بزرگسالان قابل استفاده هستند. دماسنج‌های پیشانی باید دقیق و مطابق با دستورالعمل‌های سازنده استفاده شوند، در غیر این صورت قرائت صحیحی ارائه نمی دهند. عوامل خارجی، مثل باد، گرما و نور مستقیم خورشید می‌تواند این دما را تحت تأثیر قرار دهد. علاوه‌بر این، پوشیدن لباس‌های ضخیم و کلاه، نتایج را غیردقیق می‌کند.
اپلیکیشن دماسنج
بیشتر اپلیکیشن‌های رایگان موبایل برای اندازه‌گیری دمای محیط طراحی شده‌اند و نه ثبت دمای بدن انسان. اما برخی دماسنج‌های دیجیتالی با بلوتوث به اپلیکیشن‌های خاصی متصل می‌شوند و دمای بدن انسان را نمایش می‌دهند. با کمک آن‌ها می‌توانید، دما را از طریق دهان، مقعد یا زیر بغل اندازه بگیرید. این اپلیکیشن‌ها در عرض ۸ تا ۱۰ ثانیه، دما را اندازه‌گیری می‌کنند. برخی از این اپلیکیشن‌ها امکان ثبت دمای بدن چند نفر را فراهم می‌کند.
بهترین و دقیق‌ترین تب‌سنج کدام است؟
بهترین تب‌سنج، وسیله‌ای است که شیوه استفاده صحیح از آن را بدانید و به‌راحتی از آن استفاده کنید. همچنین مهم است که دماسنج را از یک برند قابل اعتماد تهیه کنید. بسیاری از پزشکان متخصص هنوز تب‌سنج مقعدی را برای نوزادان و کودکان استاندارد می‌دانند. با این وجود، دماسنج‌های دهانی و پیشانی هم قابل اعتماد هستند.
همیشه به خاطر داشته باشید که خواندن دما براساس نحوه استفاده از دماسنج متفاوت است:
- دمای مقعد حدود ۵/۰ تا ۶/۰ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای دهان است.
- دمای مجرای گوش ۳/۰ تا ۶/۰ سانتی‌گراد بیشتر از دمای دهان است.
- دمای زیر بغل ۳/۰ تا ۶/۰ درجه سانتی‌گراد کمتر از دهان است و ممکن است کمترین دقت را داشته باشد.
- دماسنج پیشانی معمولاً ۵/۰ تا ۶/۰ درجه سانتی‌گراد کمتر از دهان است.
